اشکالات تغذیه و توزیع مرکب
سیستم مرکبدان یک ماشین چاپ افست معمولاً شامل یک مرکبدان، نورد مرکب، نورد قطع و وصل تغذیه مرکب (نورد واسطه) سه یا چهار نورد آهنی صلایه، چهار نورد لاستیکی واسطه، سه یا چهار نورد روی زینک (نورد فرم) از جنس لاستیک و یا مواد مشابه دیگر است. نورد مرکب و نورد واسطه، کنترل تغذیه مقدار معینی از مرکب را به عهده دارند، نوردهای صلایه و نوردهای واسطه، یک لایه نازک از مرکب را به نوردهای روی زینک (نورد فرم) منتقل می‌‌کنند که این مرکب چاپ خواهد شد. نوردهای فرم (روی زینک) برحسب نیاز تصویر چاپی، مرکب را به قسمت های چاپ شونده منتقل می کنند.
برای کارکرد درست، حرکت نوردهای صلایه باید با دنده و یا زنجیره انجام شود. سرعت حرکت این نوردها باید با سرعت حرکت سیلندر زینک برابر باشد. حرکت نوردهای واسطه و نوردهای فرم فقط در اثر تماس سطح نوردها با یکدیگر انجام می شود.
حرکت نورد مرکب به‌طور متناوب به وسیله شیطانک و یا کلاچ کنترل می شود، تنظیم تیغه مرکبدان و حرکت نورد مرکب تعیین‌کننده مقدار مرکبی است که به نوردهای دیگر منتقل شده و سرانجام بر روی کاغذ چاپ می شود.
توزیع یکنواخت مرکب بر روی نوردها در اثر حرکت نوردهای صلایه و متفاوت بودن قطر نوردها صورت می گیرد و قابل تنظیم است. ضخامت لایه مرکب از نظر توزیع آن در طول نورد، حتماً یک اندازه نیست. زیرا نیاز زینک به مرکب در قسمت های مختلف آن ممکن است متفاوت باشد.
اشکال ۱ ) خط یا نوارهای افقی
خط های ناخواسته روی نوردها همیشه موازی لب پنجه کاغذ هستند، برخلاف خط های افقی که ناشی از خرابی دنده‌هاست، خط های افقی روی نوردها هیچ رابطه ای با گام حرکت دنده های سیلندر ندارند. خط های افقی روی نوردها، ممکن است به صورت یک خط و یا چند خط با فاصله ای متفاوت و یا مساوی با یکدیگر ظاهر شوند.
علت اول : ظاهر شدن خط ها در اثر خرابی دنده ها ( و اشکالات مربوط به برج چاپ شامل تنظیم سیلندرهای زینک ، لاستیک و کاغذ و نیز زیرسازی زینک و لاستیک )
علت دوم : یک یا چند نورد روی زینک به حالت سفت فیلر و تنظیم شده است. نوردهای فرم با لبه زینک برخورد کرده و دچار نوسان می‌‌شوند. این عمل باعث گسیختگی مرکب از دو سر نورد شده و خط های ناخواسته ای را روی نورد ایجاد می کند. این خط ها پس از یک دور چرخش نورد، بر روی زینک منتقل می شود. اگر قطر نوردهای فرم یکسان بوده و همگی نسبت به زینک، سفت فیلر شده باشند، پیدایش این خط ها بیشتر خواهد بود. پیدایش خط ها ناشی از خرابی دنده ها اغلب در چاپ رنگ زمینه ترام بیشتر قابل دیدن است.
راه‌حل : فشار نوردهای فرم را نسبت به زینک و نوردهای صلایه تنظیم کنید.
علت سوم : وجود لقی زیاد در سر نوردهای روی فرم باعث حرکت افقی آن ها در ارتباط با نوردهای صلایه می شود.
راه‌حل ۱ : سر نوردها را تنظیم کنید تا لقی نوردها گرفته شود. در صورت لزوم می توانید از واشر نیز استفاده کنید و با قرار دادن آن بر روی میل نورد، تنظیم لازم را انجام دهید.
راه‌حل ۲ : در بعضی از ماشین ها می توانید زمان چرخش معکوس نوردهای صلایه را به صورتی تنظیم کنید که نوردهای روی زینک در قسمت خالی از سیلندر قرار داشته باشند، اغلب باعث از بین رفتن خط های ناشی از لقی سر نوردها می شود.
علت چهارم : گیر کردن و سر خوردن نوردها روی زینک.
اگر فشار نوردهای روی زینک با نوردهای صلایه و زینک نا مساوی باشد، حالت گیر کردن نوردها پدید می‌‌آید، اگر فشار نوردها برابر نباشد، نورد در قسمتی که به‌صورت سفت تر تنظیم شده گیر کرده و باعث پدید آمدن خط می شود. اگر سطح نوردها شیشه ای شده باشد، امکان پدید آمدن این مشکل بیشتر خواهد بود.
راه‌حل ۱ : فشار نوردهای فرم را روی زینک کم تر از فشار آن نسبت به نوردهای صلایه تنظیم کنید.
راه‌حل ۲ : نوردهای فرم و نوردهای صلایه را به لاستیک سازی بدهید تا بریزند و حالت شیشه ای آن از بین برود. براق شدن سطح نوردها بر اثر جمع‌شدن مرکب خشک شده و صمغ باقی‌مانده ” که به وسیله مواد شست و شو کننده معمولی، کاملاً پاک نشده‌اند” می‌‌باشد. برای رفع این مشکل از مواد پاک کننده مخصوص استفاده کنید.
علت پنجم : لاستیک شل و لغزنده است. چون کوتاه و بلند کردن طول چاپ (کار چاپی) اغلب مورد نیاز است. به همین دلیل سرعت حرکت سطح زینک و لاستیک همیشه با هم یکسان نیستند. اگر لاستیک شل باشد، توسط زینک به حرکت در می‌‌آید و ممکن است از روی سیلندر سر بخورد، این سُر خوردگی باعث پیدایش خط های ناخواسته می شود. اگر فشار بین سیلندر زینک و لاستیک را افزایش دهید، سرخوردگی نیز افزایش پیدا می کند.
راه‌حل :لاستیک را سفت کنید، با استفاده از آمپر مخصوص، فشار بین زینک و لاستیک را اندازه‌گیری کنید. اگر فشار زیاد بود کاغذ زیر زینک و یا لاستیک را کم کنید.
علت ششم : خوردگی و خرابی تسمه های الکترو موتور اصلی.
اگر یکی از تسمه ها ساییده شده و یا بیش از تسمه های دیگر سفت شده باشد، انتقال نیرو یکنواخت نخواهد بود، در نتیجه خط های ناخواسته ظاهر می شوند.
راه‌حل : تسمه های موتور را تعویض کنید.
اشکال ۲ ) مرکب یکنواخت نیست
با چرخش متناوب نورد، مرکب به نوردها می رسد. کنترل تغذیه مرکب با تنظیم تیغه مرکبدان صورت می گیرد که به وسیله آن مقدار مرکب لازم برحسب نیاز کار چاپی به قسمت های مختلف زینک انتقال پیدا می کند. نوسان و چرخش نورد، مرکب لازم را به تمام سطح زینک می رساند. نورد رابط تبادل کننده تماس بین غلتک مرکبدان و نورد صلایه بالایی است. این نورد، نواری از مرکب تازه را به نورد صلایه منتقل می کند. این نوار تا رسیدن به نوردهای روی زینک نازک شده و به صورت لایه نازکی از مرکب در خواهد آمد. حرکت جانبی نوردهای صلایه موجب پخش شدن یکنواخت مرکب در سرتاسر طول چاپ می شود. حرکت جانبی نوردها قابل تنظیم است تا مقدار مرکب لازم به تمام مناطق منتقل شود. اگر با دو یا سه رنگ به طور تفکیک شده از مرکبدان کار شود، حرکت جانبی نوردها به حداقل کاهش می یابد.
علت اول : خط دار شدن نوردهای مرکب
این حالت در نتیجه شیشه ای شدن نوردها رخ می دهد، شیشه ای شدن به علت تغذیه آب زیاد و نیز صمغ یا اسید فسفریک اضافی و یا هر دوی آن ها در محلول آب اتفاق می افتد. وجود رطوبت زیاد باعث اشباع شدن نوردها شده و کار انتقال مرکب را با اشکال روبه رو می‌‌کند، در نتیجه ثبات رنگ از بین خواهد رفت. اغلب نوردهای صلایه فلزی در این موقع دچار اشکال می شوند، ولی اگر سطح نوردهای لاستیکی نیز شیشه ای شده باشد، حالت خط دار شدن مرکب در آن نیز ظاهر می شود.
راه‌حل ۱ : نوردها را با روش دو مرحله ای (یا سه مرحله ای) شست و شو دهید.
راه‌حل ۲ : اگر خط دار شدن مرکب فقط در نوردهای صلایه فلزی رخ داده باشد، سیستم مرکبدان را شستشو داده، نوردهای روی زینک و نوردهای واسطه را خارج کرده و نوردهای صلایه فلزی را کاملا تمیز کنید.
راه‌حل ۳ : اگر بریدگی و خط دار شدن مرکب در نوردهای لاستیکی باشد، قسمت‌های شیشه‌ای شده نورد را پاک کنید. (توجه: در موقع شستشوی نوردها از دستکش و روپوش پلاستیکی استفاده کنید) سنگ زدن نوردها، راه دیگر رفع شیشه ای شدن نوردها است.
راه‌حل ۴ : از آن‌جا‌یی که علت اصلی بریدگی مرکب وجود نوردهای صلایه فلزی است، می توانید این نوردها را با لوله پولیکا روکش کنید که مقاومت زیادی در برابر بریدگی مرکب نشان می دهد.
علت دوم : مرکب از روی نورد مرکبدان برگشت کرده، در نتیجه تغذیه مرکب کاهش پیدا می کند.
در حقیقت، مرکب از روی نورد برگشت نمی کند، بلکه روی نورد باقی مانده و جریان پیدا نمی کند. این نوع مرکب ممکن است خیلی سرد بوده و به راحتی جریان پیدا نکند و یا بیش از اندازه رقیق باشد.
راه‌حل ۱ : گاه به گاه مرکب را در در مرکبدان با کاردک هم بزنید تا به راحتی جریان پیدا کند.
راه‌حل ۲ : از همزن مکانیکی در سینی مرکبدان استفاده کنید.
راه‌حل ۳ : از مرکب شل تر یا مرکبی که به راحتی جریان پیدا می کند، استفاده کنید.
راه‌حل ۴ : درجه حرارت محیط ماشین خانه را افزایش دهید. اکثر مرکب های چاپ در درجه حرارت ۲۱ الی ۲۴ درجه سانتی گراد بهترین کار آیی را دارند.
علت سوم : جمع شدن مرکب بر روی نوردها و قسمت های چاپ شونده زینک و لاستیک.
در این شرایط مرکب به طور کامل انتقال پیدا نکرده و در نتیجه تصویر کم رنگ می‌‌شود. جمع شدن مرکب ممکن است در اثر پراکندگی رنگدانه (پیگمنت) و یا پرآب شدن آن باشد.
راه‌حل ۱ : درجه پراکندگی رنگدانه مرکب را به وسیله ابزار اندازه گیری ریزدانه بودن مرکب کنترل کنید. اگر مرکب زبر بود، باید دوباره آسیاب شود. این کار معمولا در چاپخانه ها عملی نیست و بایستی در این مورد از کارخانه سازنده مرکب کمک گرفت.
راه‌حل ۲ : رطوبت زینک را به حداقل کاهش دهید، اگر این کارها موثر نبود، مقدار کمی ورنی مقاوم به آب را به مرکب اضافه کنید و یا از مرکبی که نسبت به آن مقاوم است استفاده کنید.
علت چهارم : نوردهای روی زینک و یا لاستیک سیلندر، در اثر پرز کاغذ کثیف شده اند.
پرز کاغذ از مواد سلولزی است که در اثر جذب آب حالت دفع کننده مرکب را پیدا کرده و در نتیجه مانع از جریان یافتن و انتقال یکنواخت مرکب می شود.
راه‌حل ۱ : نوردها را با نوردشوی تمیز کنید، نوردها را با دست تمیز کنید.
راه‌حل ۲ : چسبندگی مرکب را کم کنید.
راه‌حل ۳ : از کاغذ کم پرز استفاده کنید.
راه‌حل ۴ : از دستگاه پرزگیر کاغذ استفاده کنید.
علت پنجم : خوردگی و گودی روی نوردها، مانع از تماس یکنواخت بین آن ها و نوردهای روی زینک می شود.
راه‌حل ۱ : نورد خراب را تعویض کنید.
راه‌حل ۲ : نوردهای خراب را بیرون بیاورید و سنگ بزنید.
علت ششم : خمیدگی میل نورد.
راه‌حل : نوردهای خراب را باز کرده، میل نورد را تعمیر کرده و بار دیگر نورد را روکش کنید.
علت هفتم : خمیدگی تیغه مرکبدان و خوردگی لاستیک آن، این شرایط مانع از تنظیم دقیق تیغه مرکبدان می شود.
راه‌حل : از تیغه مرکبدان نو و صاف استفاده کنید. در موقع نصب دقت کنید. پیچ های مرکبدان کاملا باز بوده و به حالت آزاد قرار داشته باشند، تیغه مرکبدان را طبق دستور کار ماشین با استفاده از فیلر تنظیم کنید، فاصله تیغه مرکبدان به طور معمول ۳/۰ تا ۵/۰ میلی‌متر است. در حالی که تیغه مرکبدان موازی با نورد مرکب باشد، تنظیمات بعدی را براساس نیاز کار چاپی انجام دهید، هرگز تیغه مرکبدان را با فشار روی نورد قرار ندهید، چنین شرایطی باعث خوردگی و ناصافی تیغه خواهد شد برای بستن تیغه مرکبدان ابتدا پیچ های وسطی را سفت کرده و سپس پیچ های کناری را ببندید. در زمان باز کردن تیغه ابتدا از دو انتهای آن شروع کرده و سپس به طرف وسط ادامه دهید.
علت هشتم : جمع شدن آشغال و یا مرکب خشک شده بین تیغه مرکبدان و نورد و مخلوط شدن آن ها با مرکب دریافت شده از مرکبدان.
راه‌حل : تیغه مرکبدان و نورد را همیشه تمیز نگه دارید.
علت نهم : مرکب خشک شده و مواد شیمیایی باقی مانده در دو سر نورد که در اثر استفاده از مایع نوردشوی به وجود آمده است و باعث باد کردن و یا پوسته شدن لاستیک نورد می شود. نتیجه این حالت ضعیف شدن قدرت مرکب‌دهی در کناره های زینک است.
راه‌حل : پس از خاتمه کار نوردشویی، همیشه دو سر انتهایی نورد را پاک کرده و کاملا خشک کنید. نوردهای آسیب دیده را تعویض کنید.
