صنعت چاپ و بسته بندی جزو سه صنعت اول دنیا از نظر اشتغال و گردش مالی محسوب می‌شود، عدم وجود سیاستگذاری های مناسب سبب شده تا پتانسیل های موجود در این صنعت خصوصا در بخش بسته بندی کشور نتواند در مسیر توسعه حرکت کند.
نقش صنعت چاپ در حمایت از کالاهای ایرانی دریکی از زیر مجموعه ها یعنی حوزهی بسته بندی تبلور ویژه ای پیدا میکند، بسته بندی در ایران یکی از پتانسیل هایی بوده که تابه‌حال نادیده انگاشته شده است.
هم اکنون آمارهای سرسام آوری از صادرات مواد غذایی و تولیدات داخلی به گوش می رسد که به صورت فله ای و بدون بسته‌بندی به خارج از کشور صادر می‌شود. محصولاتی همچون پسته، زعفران، خرما، گردو، کشمش و … که در ایران و دنیا منحصربه فردند و در خارج از مرزها با نام برندهای خارجی شناخته میشوند.
امتیازها و فرصت هایی که به دلیل بی‌توجهی و کم اهمیت شمردن بسته بندی در ایران از بین می‌روند، استفاده از پتانسیل های موجود در صنعت چاپ و بسته بندی افق های روشنی از توسعه را پیش روی تولیدات ملی قرار می دهد و برای این کالاها ارزش‌افزوده بالایی به وجود می آورد.
عدم توجه به پتانسیل ها و میزان ظرفیت های موجود یکی از نقاط ضعف صنعت چاپ است که صدمات جبران ناپذیری را به این بخش وارد کرده به همین منظور نیازسنجی، توجه به توانایی ماشین‌آلات داخلی و جلوگیری از واردات بی رویه یک الزام برای توسعه در این صنعت بهشمار می‌رود.
هم‌اکنون در کشور ماشین آلاتی داریم که با آخرین فناوری روز دنیا برابری می کنند اما عدم وجود سفارش ها و کمبود تقاضای کار سبب شده تا این فناوری به فعالیت نپردازد.
مشکل اصلی این است واردات ماشین آلات چاپ و بسته‌بندی به میزان افزایش واحد های تولیدی نبوده و در نتیجه درخواست برای بسته بندی بسیار کمرنگ شده است.
پیشنهاد میکنیم مطلب ” ماشین های چاپ افست ” را نیز مطالعه نمائید
این عدم توازن در عرضه تقاضا سبب ایجاد چالش های بعدی در صنعت چاپ شده و سبب مشکلاتی همچون شکست قیمت ها برای کسب بازار بیشتر شده است، سودی که در درازمدت ضرر دهی همه هم صنفان را به ارمغان می‌آورد.
نوسازی ناوگان مجموعه های چاپی بهجای وارد کردن ماشین آلات ارزان چینی، راهکاری تأثیرگذار است که میتواند دستاوردهای چشمگیری برای صنعت چاپ به دنبال داشته باشد.
علت مشکلات موجود در صنعت چاپ ورود افراد غیرحرفه‌ای به این صنف است. آنان بدون اطلاعات کافی اقدام به فعالیت و واردات کالاهایی میکنند که عواقب آن ضررهای جبران ناپذیری را برای این صنف به همراه دارد.
اگر کشور ترکیه توانسته بازار بسته بندی و چاپ را در منطقه به دست بگیرد دلیل آن دیپلماسی توانمند این کشور است که تا قلب کشورهایی همچون پاکستان و افغانستان نیز راه باز کرده است.
توسعهی صادرات نیازمند سازوکارهای خاص خود است. ابتدا باید بازارهای هدف را از طریق روابط دیپلماتیک شناسایی کنیم و سپس برنامه ریزی لازم را برای آن بازار در دستور کار قرار دهیم. هرچند اتحادیهی صادرکنندگان گام هایی را در این زمینه برداشته است اما نیازمند سازوکارهای قوی‌تری هستیم.
گزینهی اساسی در صنعت چاپ ایجاد اعتماد از سوی دولت برای تولیدکنندگان است که این امر جز با ایجاد ثبات در قیمت ارز محقق نمیشود؛ در این راستا، چنانچه یک تولیدکننده بداند که تا پایان سال میتواند از ارزی با قیمت ثابت استفاده کند قطعاً نگران نوسان بازار نبوده و تمام تلاش خود را منحصر به تولیدی با کیفیت میکند.
این راهبرد راه گشاست و در دراز مدت رشد صنعت را در پی خواهد داشت. نوسانات اخیر زمینه ساز نا آرامی در بازار بوده و تولیدکننده را با مشکلات متعددی روبه رو می کند، همین امر تمام صنایع را در برگرفته و آنان را از بازار تولید و رقابت دور کرده است.
اگر به دنبال ایجاد حمایت از تولید ملی هستیم ابتدا باید راهی برای ثبات ارز پیداکنیم. به بیان دیگر ابتدا زیرساخت های لازم را برای تولید فراهم کنیم و سپس به دنبال سایر موانع در مسیر توسعه باشیم. اگر نتوانسته ایم در بازار فروش کالاهای تولیدی مانند زعفران یا انار موفق عمل کنیم این ناتوانی به نوع شناخت ما از بازاریابی بین المللی برمی‌گردد؛ درعین‌حال مشتری یابی در ایران نتوانسته رشد کند و این امر تأثیر مستقیمی بر صادرات گذاشته است.
ایران می تواند در حوزهی بسته بندی و جعبهسازی بسیار موفق عمل کند اما برخی کاستی‌ها و سستی در برخی سرفصل ها اجازهی توسعه را نداده است. اگر در صادرات خشکبار و بحث بازاریابی درست عمل نکنیم، اگر نتوانیم برندسازی کنیم و خود را در سطح دنیا مطرح کنیم نمی توانیم به جایگاه واقعی صادرات برسیم.
کارشناسان اقتصادی عقیده دارند ، صنعت بسته بندی نقش ویژه‌ای در توسعهی صادرات کشور دارد، صنعت چاپ و بسته بندی در همهی عرصه های اقتصادی، فرهنگی و توسعهی امور اجتماعی نقش ویژه‌ای دارد اما نکته‌ای که در اقتصاد ما مؤثر است، این است که در صادرات غیر نفتی محصولات با کیفیت و منحصربه فردی داریم که می‌توانند ارزش افزوده به همراه داشته باشند اما به دلیل بی توجهی به نوع بسته بندی و کیفیت پایین بسته بندی نمی‌توانند درآمد زایی مناسبی را به همراه داشته باشند.
پیشنهاد میکنیم مطلب ” بسته بندی پلاستیکی ” را نیز مطالعه نمائید
محصولاتی مانند خرما، زعفران و انجیر ازجمله محصولات مرغوب ایرانی هستند که از بسته بندی مناسبی برخوردار نیستند و فاقد ارزش‌افزوده‌ای هستند که می‌توانند برای صنعت به همراه داشته باشند.
نباید فراموش کرد که اروپا به دنبال بازارهای نو ظهور در خاورمیانه است و ایران بازاری است که پتانسیل خوبی در صنعت چاپ و بسته بندی دارد. توسعهی صنعت چاپ فرصتی برای افزایش تولیدات ملی، صادرات و ارز آوری در کشور است.
