تاریخچه چاپ فلکسو

چاپ فلکسو به انگلیسی (Flexography) نمونه‌ای از فرایند چاپ است که با بهره‌گیری از یک صفحه انعطاف‌پذیر بنام کلیشه که از جنس ژلاتین یا لاستیک بوده عمل چاپ صورت می‌گیرد. این چاپ دراصل نسخه مدرنی از لترپرس است که می‌تواند برای چاپ بر روی تقریباً هر نوع بستر، از جمله فیلم‌های پلاستیکی، فلزی، سلفون و کاغذ مورد استفاده قرار گیرد. از این روست که از چاپ فلکسو برای چاپ بر روی بسترهای غیر متخلخل جهت انواع بسته‌بندی مواد غذایی (البته بسیار مناسب برای چاپ بر روی سطوح بزرگ رنگ جامد نیز می‌باشد) به طور گسترده‌ای استفاده می‌شود.

🔶 در سال ۱۸۹۰، اولین ماشین چاپ در لیورپول انگلستان بوسیله Bibby ،Baron و پسرانش ساخته شد. دردهه ۱۹۰۰ چاپ خانه‌های اروپایی با استفاده از صفحات لاستیک چاپ و آنیلین نفت مبتنی بر جوهر توسعه یافته بودند، این شیوه چاپ “چاپ آنیلین” نامیده می‌شد. در دهه ۱۹۲۰بیشتر ماشین‌های چاپ در آلمان ساخته می‌شدند، در آلمان این فرایند “gummidruck” یا چاپ لاستیکی نامیده می‌شد. در آلمان همچنان امروزه به این نوع چاپ “gummidruck” گفته می‌شود.

🔶 در اوایل قرن بیستم، این تکنیک به صورت گسترده‌ای در بسته‌بندی مواد غذایی در ایالات متحده مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۹۴۰مدیریت غذا و داروی آمریکا (FDA) رنگ‌های آنیلین را جزء رنگ‌های نامناسب برای بسته‌بندی مواد غذایی طبقه‌بندی کرد وسبب کاهش فروش این نوع دستگاه چاپ گردید. از این رو شرکت‌های خصوصی تلاش کردند با استفاده از نام‌های جدید برای این روش، از جمله “printing Lustro” و “printing Transglo”فروش را بالا ببرند اما به موفقیت چشمگیری دست نیافتند. حتی بعد ازآنکه مدیریت غذا و داروی آمریکا (FDA) چاپ آنیلین را با استفاده از جوهرهای جدید در سال ۱۹۴۹ تصویب کرد خرید و فروش این دستگاه‌های چاپ همچنان رو به کاهش بود و برخی از تولیدکنندگان مواد غذایی هنوز هم حاضر به در نظر گرفتن نام چاپ آنیلین بر روی بسته‌بندی محصولاتشان نبودند. سرانجام نمایندگان صنعت بسته‌بندی به این نتیجه رسیدند که این فرایند نیاز به تغییر نام دارد.

🔶 در سال ۱۹۵۱، فرانکلین ماس، مدیر شرکت Mosstype، با انجام یک نظرسنجی در میان خوانندگان مجله خود با نام Mosstyper خواستار ارائه اسامی جدیدی برای این نوع فرایند چاپ شد. بیش از ۲۰۰ نام، ارائه شد که در نهایت یک کمیته بنام کمیته وزن کشی وبسته بندی عبارات سه نام permatone ،rotopake و flexographic که اکثریت آراء پستی را از سمت خوانندگان داشتند را انتخاب واز بین این سه نام نیز ” flexographic” انتخاب شد.

🔶 در واقع قابلیت این روش برای چاپ انواع مختلفی از سطوح چاپی باعث شده تا گستره وسیعی از محصولات با این روش قابل چاپ باشند. بسته بندی مواد غذایی همانطور که اشاره شد یکی از مهمترین میادین کاربرد این روش چاپی است. چاپ بر روی کیسه های پلاستیکی لفاف های بسته بندی، کاغذ دیواری، مجلات، ضمایم روزنامه ها، کتب و فرم های اداری از دیگر کاربردهای رایج این روش چاپی اند. فرآیند چاپ : کلیشه برجسته و منعطفی که به عنوان لوح چاپ در این روش استفاده می شود از لاستیک قالب گیری شده یا مواد فتوپلیمری که نواحی تصویری در آنها بالاتر از نواحی غیر چاپی است ساخته شده است.

🔶 روش های آنالوگ یا دیجیتال هر دو می توانند برای ساخت این کلیشه ها به کار گرفته شوند. فلکسوگرافی روش چاپی مستقیم است به این معنی که به هنگام چاپ کلیشه آغشته به مرکب در تماس مستقیم با سطح چاپ شونده تصویر را بر روی آن منتقل می کند.

🔶 در این حال نوردی موسوم به نورد «آنیلوکسی» مرکب را از منبع مرکب به کلیشه می رساند و کلیشه آن را بر سطح چاپ شونده انتقال می دهد. بر روی نورد آنیلوکسی حفره های وجود دارند که مقادیر مشخصی از مرکب را با خود بر روی کلیشه حمل کرده و منتقل می کنند. بر این اساس تعداد حفره های موجود ( در واحد طول ) بر روی نورد آنیلوکسی بسته به نوع کار چاپی و کیفیت مورد نظر متغیر خواهد بود. در این میان اصطلاح آنیلوکس نامی بود که تا تقریبا ۶۰ سال پیش روش فلکسوگرافی به آن موسوم بود.

🔶 اصطلاح آنیلوکس در حقیقت اشاره به مرکبی داشت که قبلا با مواد آنیلینی ساخته شده و در این روش به کار گرفته می شد. البته چون آنلین ماده ای سمی بود تا سالها شبهاتی را حول این روش چاپ به وجود آورد تا اینکه استفاده از رنگدانه ها رایج شده و کاربرد این روش با نام جدید فلکسوگرافی آغاز شد. بنابراین نام آنیلوکس بر روی نورد آنیلوکسی به معنای استفاده از مواد آنیلینی نیست چون این مواد سال هاست که در روش چاپ فلکسو کاربرد ندارند. البته مرکب های فلکسوی امروزی بسیار روان بوده، سریع خشک می شوند و اغلب پایه آبی هستند.

🔶 اصولاً دستگاه‌های چاپ فلکسو از نظر کیفیت ابتدایی وبدوی بودند و برچسب‌ها نیاز به کیفیت بالا داشت و تا همین اواخر با استفاده از فرایند افست چاپ می‌شد. از سال ۱۹۹۰، پیشرفت‌های بزرگی در کیفیت چاپ فلکسو، صفحات چاپ و رنگهای چاپ حاصل شد. بزرگترین پیشرفت در چاپ فلکسو درحوزه صفحات چاپ photopolymer، شامل بهبود مواد اولیه و روش تولید صفحات بوده است. سیستم‌های جدید تولید صفخات کلیشه اخیراً پیشرفت خوبی در این صنعت ایجاد کرده است.