سال گذشته کمبود کاغذ روزنامه در بازار، تعداد صفحات بسیاری از روزنامه‌ها را تعدیل کرد. کاغذ تحریر هم وضعیتی بهتر از کاغذ روزنامه ندارد. گویا تولید این دو کاغذ در کشور سیر قهقرایی را طی می‌کند و تولیدکنندگان عمده این کالاها همچنان منتظر بسته حمایتی دولت هستند. بخشی از بازار این محصول در اختیار محصولات تولید داخل بود، اما سیاست‌هایی که بیشتر به‌نفع واردات این محصول رقم خورده بود، تولیدکنندگان کاغذ و روزنامه را به سمت تغییر خط تولید هدایت کرد. متأسفانه سال گذشته به‌دلیل آنچه تولیدکنندگان حمایت‌نکردن دولت از تولید کاغذ و روزنامه می‌نامند، تولید این محصولات در کارخانه‌های داخل ایران غیراقتصادی شد، به‌همین‌دلیل کارخانه‌دارها ترجیح دادند به‌جای تداوم روند زیان‌دهی خطوط، تولید خود را تغییر دهند. در سالی که گذشت از سه کارخانه بزرگ کاغذسازی در کشور یکی تعطیل شد و دو کارخانه چوب و کاغذ مازندران و گروه صنعتی پارس، با تولید کاغذ بسته‌بندی به جای کاغذ تحریر و روزنامه، بازار مناسب خارجی برای خود پیدا کردند. شواهد نشان می‌دهد اگر وزارت صنعت، معدن و تجارت برای جبران زیان‌دهی واحدهای تولیدی راهکاری نیندیشد، امسال هم سال خوبی برای مصرف‌کنندگان کاغذ تحریر و روزنامه که عمدتا اهالی قلم هستند، پیش‌رو نخواهد بود.
هرچند ابوالفضل روغنی‌گلپایگانی، رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا، می‌گوید با اصلاح نظام تعرفه و تأمین تسهیلات ارزان‌قیمت، باز هم کارخانه‌های داخلی به سمت تولید کاغذ روزنامه حرکت خواهند کرد، اما مصرف‌کنندگان این کالاها در انتظار برنامه‌های عملی دولت برای جلوگیری از کوچ کاغذ تحریر و روزنامه از خطوط تولید ایران هستند.
آمارها نشان می‌دهد تولید کاغذ در ایران در سال ۹۶ نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافته است. صادرات کاغذ هم گویا بازار پررونقی داشته، اما آن‌طورکه ابوالفضل روغنی‌گلپایگانی، رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا می‌گوید: کاغذ انواع مختلفی دارد که شامل کاغذ تحریر، گلاسه، تیشو، مقوا، روزنامه و… می‌شود. بنابراین حتی اگر تولید یک گروه کاغذ متوقف شود و خط تولید آن را محصول دیگری اشغال کند، در آمارهای کلی وضعیت تولید کاغذ، تغییری رخ نمی‌دهد، اما برای یک مصرف خاص، با کمبود مواجه می‌شویم. دقیقا مشابه چنین اتفاقی برای کاغذ روزنامه و تحریر رخ داده، زیرا تولید این کاغذ در داخل کشور متوقف شده است و کمبود ناشی از این توقف تولید، تأمین این کالا برای نیاز بازار را به‌صورت مقطعی با مشکل مواجه کرده است.
سال۹۶ سالی بد برای کاغذ تحریر و روزنامه
رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا با اشاره به اینکه ۴۰ درصد بازار در اختیار کاغذ تحریر و روزنامه تولید داخل بود، سال گذشته را سالی بد برای تولید این دو کالا توصیف می‌کند.
او ادامه می‌دهد: سه کارخانه تولید کاغذ تحریر و روزنامه در کشور داریم. شرکت کاغذسازی چوب و کاغذ مازندران، شرکت کاغذسازی پارس و شرکت کاغذسازی تبریز در مازندران، کاغذ تحریر و روزنامه تولید می‌کنند. در ایران ۳۸۰ هزار تن کاغذ تحریر نیاز داریم که حدود ۶۰ تا ۶۵ درصد نیاز کشور وارد می‌شود. حدود ۷۰ تا ۸۰ هزار تن کاغذ روزنامه هم نیاز داریم و ۴۰ درصد آن توسط کارخانه‌های داخلی تولید می‌شود.
به گفته روغنی، شرکت کاغذسازی تبریز کاملا خط تولید خود را به‌دلیل نداشتن صرفه اقتصادی تعطیل کرده است. شرکت چوب و کاغذ مازندران و پارس نیز خطوط تولید خود را به تولید کاغذ بسته‌بندی اختصاص داده‌اند و با صادراتی که به خارج از کشور داشتند، رکورد صادرات کاغذ بسته‌بندی را شکستند.
او اضافه می‌کند: کاغذهای وارداتی از ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند و برای واردات ارز مبادله‌ای در نظر می‌گیرند. این در حالی است که تولیدکننده داخلی برای تأمین ماده اولیه خود باید ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده بپردازد. البته امسال پیشنهاد شد که مواد اولیه کاغذ هم از مالیات معاف شود.
رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا، سال جاری را هم سال بدی برای کاغذ روزنامه و مقوا توصیف می‌کند و بر این باور است که امکان بازگشتن خطوط تولید کارخانه‌های وطنی به سمت تولید کاغذ تحریر و روزنامه وجود دارد به شرط آنکه دولت یک‌سری امکانات جدید نظیر منابع مالی ارزان‌قیمت و اصلاحات تعرفه‌ای در راستای حمایت از تولیدکننده داخلی را در دستور کار خود قرار دهد.
در انتظار تصمیمات دولت
مدیرعامل یکی از گروه های صنعتی کاغذ که خط تولید مجموعه تحت مدیریتش را تغییر داده است، از انتظار برای اعلام سیاست های وزارت صنعت، معدن و تجارت به منظور حمایت از تولید کاغذ تحریر و روزنامه سخن می‌گوید.
به گفته احمد مقدم ، درحال حاضر برای واردکنندگان کاغذ دلار سه هزار و ۸۰۰ تومانی در نظر گرفته شده است و اگر چه وزارت صنعت، اقداماتی را برای حمایت از تولید کاغذ تحریر و روزنامه در داخل آغاز کرده است، اما تولید کننده داخلی به دلیل سیاست های تعرفه ای، از وارد کنندگان عقب می‌افتد.
مقدم در تشریح سخنان خود می‌گوید: درحالی‌که وارد کنندگان کاغذ از ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند و از ارز سه هزار و ۸۰۰ تومانی استفاده می‌کنند، تولید کننده برای تولید کاغذ نیاز به سود کاستیک دارد که ۴۰ درصد قیمت تمام شده کاغذ را به خود اختصاص می‌دهد. تولید کنندگان برای خرید این محصول به پتروشیمی ها با ارز آزاد معامله می‌کنند.
او اضافه می‌کند: تولیدکننده برای خرید تمام مواد اولیه شامل کاستیک، نشاسته و … ، ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده می‌دهد، ولی نمی‌تواند این هزینه را روی قیمت کاغذ تحریر و روزنامه بکشد، زیرا می‌گویند کاغذ چاپ و تحریر معاف از مالیات بر ارزش افزوده است. در نتیجه تولیدکنندگان از واردکنندگان عقب می‌افتند.
مقدم درباره تغییر خط تولید مجموعه تحت مدیریت خود عنوان می‌کند: تولید کننده نگاه می‌کند که ببیند تولید کدام جنس دارای صرفه است. اگر تولید کالایی جذابیت داشته باشد، به تولید خود ادامه می‌دهد. برای تولید کاغذ تحریر و روزنامه دولت باید شرایط تولید را جذاب کند. با برابر کردن تعرفه ، اصلاح قوانین مالیاتی، در نظر گرفتن وام کم بهره و مسائلی از این دست می‌توان برای تولید کاغذ تحریر و روزنامه جذابیت ایجاد کرد.
او یاد آوری می‌کند : خوشبختانه قبلا به این مسئله توجهی نمی‌شد، اما در حال حاضر وزارت صنعت، معدن و تجارت حمایت از تولید کاغذ چاپ و تحریر را در دستور کار دارد.
پیشنهاد میکنیم مطلب ” افزایش تولید کاغذ ” را نیز مطالعه نمائید
تعلل در ارسال بسته حمایتی تولید داخل
نماینده مصرف‌کنندگان کاغذ و مقوا ، نیز از تدوین بسته‌ای با ۱۷ تا ۱۸ ماده برای حمایت از تولید کاغذ و روزنامه در داخل کشور خبر می‌دهد.
غلامرضا شجاع اضافه می‌کند: این بسته حمایتی باید نهایی شود و پس از نهایی‌شدن، از وزارت صنعت به دولت ارسال شود تا پس از تأیید دولت راهی مجلس شود. متأسفانه در ارسال این بسته تعلل شده است.
به گفته شجاع، وزیر صنعت توانسته به دولت بقبولاند که کاغذ هم به‌عنوان کالای اساسی است و بعد از غذا و دارو باید ارز سه هزارو ۸۰۰ تومانی برای واردات دریافت کند.
او همچنین شکستن حباب قیمتی را که سال گذشته برای کاغذ ایجاد شده و بهای هر بند کاغذ در بازار را به ۱۱۰ هزار تومان رسانده بود اقدام دیگر وزارت صنعت معرفی می‌کند و می‌گوید: با تلاش‌های انجام‌شده، قیمت هر بند کاغذ تعدیل شد و به رقم ۹۲ تا ۹۳ هزار تومان رسید.
نماینده مصرف‌کنندگان کاغذ و مقوا برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، افزایش قیمت جهانی کاغذ، توقف تولید داخلی کاغذ، افزایش نرخ ارز مبادله‌ای، اظهارنظر افراد غیرکارشناس در بازار کاغذ و تصمیم دولت برای افزایش تعرفه واردات کاغذ را عواملی معرفی می‌کند که در افزایش نرخ کاغذ مؤثر بوده‌اند.
او همچنین برخلاف روغنی، تولیدات کارخانه‌های داخلی را تأمین‌کننده فقط ۲۰ درصد از نیازهای کشور در بخش کاغذ تحریر و روزنامه اعلام می‌کند.
