در سال ۱۴۴۰ میلادی اولین پرس چاپ، طبق نقشه یوهانس گوتنبرگ توسط یک خراط به نام کنراد زاه اشباخ از اهالی اشتراسبورگ آلمان از چوب ساخته شد متاسفانه از خود پرس و از تصاویر پرس هایی که بعدا روی آن ساخته شد اطلاعاتی در دسترس نیست، ولی شواهد نشان می دهد که باید گوتنبرگ ترغیب شده باشد پرس دیگری را تحویل بگیرد. این پرس شبیه به پرس کاغذ سازها بود.
در حقیقت اولین پرس چاپ دارای ویژگی ها و نکات مهمی بود که بعد ها نیز در ماشین های چاپ برجسته به کار گرفته شد. ویژگی هایی مانند: پایه و بدنه اصلی ماشین، سیستم بستر یا حامل فرم و سیلندر فشار که البته سیستم مرکب دهی در آن پیش بینی نشده بود.
پیشنهاد می کنیم مطلب ” تاریخچه ماشین آلات چاپ ” را نیز مطالعه نمایید.
الف) مکانیزم کار : در این ماشین، کلیه کارهای چاپی در دفعات متعددی انجام می شد. مرکب دهی به فرم چاپی به وسیله مشته های چرمی(تامپون)، قرار دادن کاغذ روی درپوش، استقرار و گونیا کردن کاغذ، بستن قاب و در آخر نگهداری کاغذ با یک قاب (ماسک) در این قاب درست به اندازه فرم های چاپی ساخته می شد. قاب با ماسک (قالب) خود هنگام بسته شدن صفحه درپوش پرس، کاغذ چاپی را محکم نگه می داشت تا بتواند روی فرم چاپی قرار گیرد که همزمان از کثیف شدن نیز محفوظ می ماند. با عملکرد یک اهرم لنگ، یک تسمه قوی بستر فرم را به زیر صفحه فشار هدایت می کرد. با برگرداندن محور پیچ اصلی دستگاه به وسیله یک اهرم، صفحه کاملا صاف پرس پایین آمده و کاغذ را به روی فرم چاپی پرس می کرد. پس از اتمام چاپ، این صفحه به همان شیوه بالا کشیده می شد. صفحه حامل فرم به خارج هدایت شده، درپوش و قاب کوچک به صورت لولایی باز و کاغذ چاپ شده خارج می شد.
ب) کیفیت کار چاپ شده : چاپ های خوبی که از این پرس به دست می آمد در واقع بیشتر حاصل کار هنرمندان چاپکار بود. روی این پرس ساده چوبی دستی که پرس کاملی هم نبود، هنرمندان چاپکار می توانستند چاپ هایی با کیفیت بالا به دست آورند که نه تنها در آن زمان بسیار زیبا بود، بلکه هنوز هم از ارزش زیادی برخوردار است.
پ) روش کار: تا جایی که می دانیم در آن زمان به منظور ارائه چاپ های با کیفیت بالا دو نفر چاپکار روی این گونه پرس ها کار می کردند. یک نفر به عنوان استاد چاپ که کاغذ را در محل خود قرار می داد و کاغذ چاپ شده را از دستگاه بر می داشت و احتمالا دسته اهرم را می گرداند، و یک نفر دیگر به عنوان استاد مرکب دهی که با مسته های چرمی (تامپون) وظیفه سنگین مرکب دهی یکنواخت به فرم را به عهده داشت،
منبع : کتاب ماشین آلات صنایع چاپ
تالیف و ترجمه : داود لطفی
