ورود «کاغذ» به فهرست کالاهای اساسی واکنش اهالی فرهنگ را برانگیخت نیاز فرهنگی مثل نان و دارو مهم است.
کاغذ در لیست کالاهای اساسی چون مواد غذایی و دارویی قرار گرفت و از تفاوت ارزی، که دولت تأمین می‌کند، برخوردار خواهد بود. این خبر کوتاهی است که از قول وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده؛ کالایی که در عرصه فرهنگ از اهمیت بسیاری برخوردار است ولی بازار آن طی هفته‌های اخیر بواسطه نوسانات بازار ارز با افزایش قیمت قابل توجهی روبه‌رو شده است.
وزیر ارشاد به همه افرادی که به نوعی سروکارشان با کاغذ است این نوید را داده که دولت نیاز فرهنگی را همچون نان، غذا و دارو برای کشور مهم و اساسی می‌داند.
پیشنهاد می کنیم مطلب ” ارز و بازار کاغذ ” را نیز مطالعه نمائید
مشکلات ناشران در آستانه نمایشگاه کتاب
آذرماه سال گذشته بود که خبرهایی مبنی برحذف ارز مبادله‌ای در تجارت کاغذ منتشر شد. انتشار این خبر منجر به نگرانی اهالی کتاب و رسانه از افزایش قابل توجه قیمت کالاهای فرهنگی تولیدی آنان و به تبع کاهش توان اقتصادی مردم در خرید کتاب و مطبوعات چاپی بود. به‌دلیل گرانی بیش از حد کاغذ چندی بعد «حسن یونس سینکی»، از تصمیم دولت برای اختصاص دوباره ارز مبادله‌ای به این کالای فرهنگی خبر داد. هر چند بازگشت دوباره کاغذ به فهرست اقلام مشمول تخصیص ارز مبادله‌ای اتفاق خوبی در حوزه نشر به شمار می‌آمد اما فعالان صنعت نشر همچنان گلایه داشتند که چرا کاغذ در زمره کالاهای اساسی قرار نمی‌گیرد تا همچون دارو و نان تمهیدات خاصی برای عرضه آن در نظر گرفته شود. حالا بر اساس خبری که منتشر شده است، کاغذ بعد از تلاش مسئولان ارشاد، همکاری وزارت صنعت، معدن وتجارت و همچنین بانک مرکزی، بالاخره در فهرست کالاهای اساسی قرار گرفت.
محمود آموزگار، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در همین رابطه به «ایران» گفت:«نوسانات قیمت ارز منجر به افزایش قابل توجه قیمت کاغذ و بروز مشکلات متعددی در عرصه نشر شد. این در شرایطی است که اغلب ناشران هر ساله بخشی از آثار خود را در همین برهه زمانی منتشر می‌کنند تا آماده شرکت در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران شوند. با این حال افزایش قیمت اخیر کاغذ منجر به سلب قدرت تصمیم‌گیری از ناشران شد.» به گفته آموزگار طی روزهای اخیر اغلب کاغذفروشان دست از فروش کاغذ کشیده‌اند تا ببینند شرایط به چه منوالی پیش خواهد رفت. البته ناشران هم توان خرید کاغذ با قیمت‌های اخیر را ندارند و آنان هم ناخودآگاه کار نشر آثارشان را تا معلوم شدن شرایط متوقف کرده‌اند.
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران ادامه داد: «قرار گرفتن کاغذ در فهرست کالاهای اساسی اتفاق خوبی است که گویای اشراف وزیر ارشاد به مسائل حوزه فرهنگ و بویژه کتاب است. پاییز سال گذشته قرار به خروج کاغذ از فهرست کالاهایی که با ارز مبادله‌ای وارد می‌شوند گذاشته شد که خوشبختانه با تلاش دو وزیر ارشاد و اقتصاد، کاغذ دوباره به این فهرست بازگشت.» به گفته آموزگار اینکه مقوله فرهنگ بالاخره در جلسات هیأت دولت از حاشیه درآمده و با تلاش وزیر ارشاد و اقتصاد به این فهرست راه یافته از اهمیت بسیاری برخوردار است.اعظم کیان افراز، مدیر مسئول نشر افزار در واکنش به انتشار این خبر به «ایران» گفت:«خبر خیلی خوبی است، ولی ای کاش زودتر از این رخ می‌داد. کتاب یکی از اصلی‌ترین ارکان فرهنگ هر جامعه‌ای است. از همین رو تلاش دولت برای قرار گرفتن آن در فهرست کالاهای اساسی از اهمیت بسیاری برخوردار است.» با وجود امیدواری ناشران از انجام این تصمیم‌گیری همچنان برخی فعالان نشر نگرانند که زمان اجرایی شدن آن و از سویی ورود کاغذ با ارز دولتی با تأخیر مواجه شود. کیان افراز ادامه داد:«تنها نگرانی ما از این جهت است که شرایطی فراهم شود تا واردکنندگان و بنگاه‌های فروش کاغذ دست به تخلفی در این رابطه نزنند. طی چند هفته اخیر شرایط به گونه‌ای شده بود که کاغذفروشان حتی به چاپخانه‌هایی که سال‌ها با آنان همکاری داشتند هم کاغذ نمی‌فروختند.»
مسأله تنها قیمت کاغذ نیست!
امیر حسین زادگان، مدیر مسئول انتشارات ققنوس هم یکی دیگر ناشرانی است که در گفت‌و‌گو با «ایران» از انتشار این خبر و تأثیر آن بر نشر ابراز امیدواری کرد. وی در همین رابطه به «ایران» گفت:«با وجود تصمیم خوبی که در این رابطه گرفته شده اما نمی‌توان منکر این شد که تنظیم دوباره قیمت کاغذ با شرایط جدید حداقل یک ماهی طول خواهد کشید.» این فعال عرصه نشر افزود: «معمولاً قیمت‌ها یک‌شبه بالا می‌رود اما پایین آمدن آن مستلزم گذشت زمان قابل توجهی است. بواسطه شرایط و مشکلات پیش آمده ما در مؤسسه نشر ققنوس از بعد از عید خرید کاغذمان را متوقف کرده بودیم و اساسمان را بر انتشار کتاب با باقی مانده کاغذهایمان گذاشتیم.»
آن‌طورکه حسین زادگان گفت ورود کاغذ به فهرست کالاهای اساسی آنقدر اتفاق مهمی به شمار می‌آید که اگر به وقوع نمی‌پیوست مؤسسات نشر از ادامه کارباز می‌ماندند و چه بسا که ورشکست هم می‌شدند. همان طور که اشاره شد کاغذ در کار فعالان عرصه مطبوعات چاپی هم از اهمیت بسیاری برخوردار است. بواسطه افزایش قیمت اخیر قیمت کاغذ، اغلب رسانه‌های کشور نیز از نظر تأمین کاغذ مورد نیاز خود با مشکلات بسیاری روبه‌رو شدند. بهروز بهزادی از پیشکسوتان عرصه روزنامه‌نگاری یکی از افرادی است که هر چند انجام این تصمیم‌گیری را اتفاق خوبی می‌داند اما معتقد است که اهالی رسانه و حتی کتاب تنها بواسطه افزایش قیمت کاغذ نیست که با بحران روبه‌رو شده‌اند.
او در همین رابطه به «ایران» گفت:«هر چند که منکر اثرگذاری این تصمیم‌گیری نیستم اما معتقدم که مشکل ما در عرصه کتاب و مطبوعات فراتر از بحث کاغذ و گرانی آن است. متأسفانه بواسطه مشکلات اقتصادی و از سویی تصوراتی که مردم ما از سانسور کتاب و حتی اخبار دارند از مطالعه دور شده‌اند.» او در گفته‌هایش تأکید کرد که مسئولان در کنار برنامه‌ریزی‌های اینچنینی باید چاره‌ای برای جذب دوباره مردم به مطالعه کتاب و روزنامه بیندیشند. به عقیده این مدرس روزنامه نگاری در دولت حسن روحانی وضعیت سانسور و خودسانسوری در عرصه رسانه و حتی کتاب قدری بهتر از قبل شده، آنچنان که بهزادی معتقد است اگر این روش در کنار سایر تمهیدات اقتصادی همچون اتفاقی که از آن نوشتیم ادامه پیدا کند می‌توان به استقبال مردم و رونق دوباره کتاب و رسانه‌ها امیدوار شد.
